Czy sztuki wizualne mogą mówić o cyrku? Czy obrazy sprzed ponad stu lat mogą być źródłem inspiracji dla kuglarzy, performerów i wszystkich, którzy kochają maski, groteskę i karnawał? Tak!
Wystawa „Czarny karnawał. Ensor/Wojtkiewicz” w Muzeum Narodowym w Warszawie udowadnia, że tematy bliskie kuglarzom były żywą materią również dla artystów przełomu XIX i XX wieku.
Dwie osobowości, dwa światy
Ekspozycja zestawia twórczość Jamesa Ensora i Witolda Wojtkiewicza. Obaj wyróżniali się wyobraźnią pełną fantazji, groteski i ironii, obaj też fascynowali się teatrem, maskaradą, marzeniami sennymi i karnawałowym chaosem.
- Ensor czerpał z tradycji sztuki niderlandzkiej: rubasznego humoru, przewrotności i ludowych jarmarków. W jego obrazach karnawał to żywioł uliczny, pełen masek i nieoczywistych postaci.
- Wojtkiewicz z kolei wplatał do swoich prac klimat krakowskiego kabaretu Zielony Balonik, szopki i dziecięcych fantazji, które przeplatają się z melancholią i refleksją nad śmiercią.
Tematy bliskie kuglarzom
Wystawa została podzielona na kilka głównych wątków, które można potraktować jak inspiracyjne „stacje”:
- Lalki, szopka, podłe maski – maska i lalka jako narzędzie transformacji.
- Zielony Balonik, Karnawał, Na wiec! – sztuka kabaretu, karnawału i wspólnotowego widowiska.
- Z dziecięcych póz – spojrzenie na teatr dziecięcy, figlarność i naiwność.
- Thanatos – nieodłączna obecność śmierci w zabawie i maskaradzie.
Czy to nie brzmi znajomo? Maski, teatrzyk, przewrotność i zabawa formą to przecież język, którym na co dzień posługują się kuglarze i artyści cyrkowi.
Co zobaczysz na wystawie
- obrazy, rysunki i grafiki Ensora i Wojtkiewicza,
- prace innych artystów polskich i belgijskich epoki,
- marionetki, maski i stroje karnawałowe, które nadają wystawie żywego, performatywnego wymiaru,
- katalog wystawy oraz audioprzewodnik, który pozwala lepiej zrozumieć kontekst.
Dlaczego warto tam pójść
Dla kuglarzy i performerów ta wystawa to coś więcej niż obcowanie ze sztuką. To:
- Źródło pomysłów na kostiumy i rekwizyty – maski, stroje i lalki mogą zainspirować do własnych projektów.
- Nowa perspektywa na karnawał – jako metaforę świata „na opak”, anarchii i wolności od norm.
- Inspiracja do etiud – wiele obrazów wygląda jak zatrzymane kadry z przedstawienia, które aż proszą się o sceniczne rozwinięcie.
- Świetna okazja na grupowe wyjście – wspólne oglądanie wystawy może być początkiem nowego performansu albo warsztatowego jamu.
Wystawa w praktyce
- Tytuł: Czarny karnawał. Ensor / Wojtkiewicz
- Miejsce: Muzeum Narodowe w Warszawie
- Kuratorzy: Joanna Kilian-Michieletti, Agnieszka Lajus, Kamilla Pijanowska-Badysiak (MNW), Herwig Todts (Królewskie Muzeum Sztuk Pięknych w Antwerpii)
- Dodatki: katalog wystawy, audioprzewodnik, bogaty program wydarzeń towarzyszących
Patronat honorowy objęli Minister Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Prezydent Warszawy. Partnerami są m.in. The Phoebus Foundation, Ambasada Belgii, PGE, ORLEN i PKP Intercity.
Zainspiruj się i działaj
Jeśli żonglujesz, tańczysz z poi, bawisz się maskami albo tworzysz własne etiudy – nie przegap tej okazji. Wystawa „Czarny karnawał” to podróż do świata, w którym teatr miesza się z życiem, a maskarada staje się metaforą codzienności.
👉 Sprawdź szczegóły na stronie Muzeum Narodowego i zaplanuj wizytę.
👉 Zajrzyj do naszego sklepu i znajdź rekwizyty, które pomogą Ci stworzyć własny karnawał.
Więcej o Sara Zalewska
Studentka dziennikarstwa, komunikacji społecznej i medioznawstwa, związana z kuglarstwem od prawie sześciu lat
